Existentialism กับความหมายของชีวิต

ตามแนวคิด Existentialism ชีวิตโดยเนื้อแท้ไม่ได้มีความหมายใดๆ มีแต่ความว่างเปล่า ซึ่งถ้าหากหยุดแค่นี้ก็ดูเหมือนเป็นโชคร้ายอย่างยิ่งที่เกิดมาเป็นมนุษย์ และทำให้บางคนเข้าใจผิดว่าปรัชญาแนวนี้มองโลกในแง่ร้าย ซึ่งที่จริงแล้วตรงกันข้าม

ปรัชญาแนวนี้มองว่า ถ้าเราจะมองว่าการที่ชีวิตไม่มีความหมายใดๆ เป็นเรื่องโชคร้ายก็ได้ แต่ในเวลาเดียวกัน มันคือโชคดีด้วย เพราะนั่นหมายความว่า คนเรามีอิสระที่จะสร้างความหมายของชีวิตขึ้นมาเองอย่างไรก็ได้ มีคือเสรีภาพ

แต่สิ่งที่มนุษย์จำนวนมากในอดีตทำคือแทนที่จะนิยามความหมายของชีวิตขึ้นมาด้วยตัวเอง เราขี้เกียจ เราละทิ้งเสรีภาพนั้น และวิ่งเข้าหาสิ่งนอกตัวให้ช่วยกำหนดความหมายของชีวิตให้ ไม่ว่าจะเป็น พ่อแม่ ครูอาจารย์ ศาสนา สังคม การเมือง ซึ่งปรัชญาแนวนี้มองว่า การทำเช่นนั้นก็เหมือนเราไม่เคยมีชีวิตอยู่เลยในทางจิตวิญญาณ

ดังนั้นตามแนวคิดนี้ ทุกคนมีหน้าที่ค้นหาตัวเอง เข้าใจตัวเอง แล้วกำหนดคุณค่าและความหมายชีวิตของตัวเองขึ้นมาด้วยตัวของเราเอง ไม่ใช่ให้คนอื่นมาบอก หรือปล่อยให้สังคมเป็นคนกำหนด ซึ่งโดยสันดานแล้ว มนุษย์ส่วนใหญ่ไม่ชอบแบบนั้น เพราะว่ามันเป็นชีวิตที่ยากกว่า ดังคำกล่าวที่ว่า เราโดนสาปให้มีอิสระ เราชอบเป็นทาสมากกว่า เพราะว่ามันง่ายดี ไม่ต้องรับผิดชอบชีวิตของตัวเอง

แต่ถ้าเราอยากใช้ชีวิตนี้ให้คุ้มค่ากับการที่ได้เกิดมา จงเลือกที่จะกำหนดทางเดินชีวิตของตัวเอง พัฒนาตัวเองอย่างเต็มที่เพื่อไปให้สุดทางนั้น และรับผิดชอบการกระทำทุกอย่างของตัวเอง แม้ว่าการทำเช่นนั้นอาจทำให้คนรอบข้างไม่ถูกใจ ไม่ได้เป็นที่รัก หรือไม่ได้รับการยอมรับจากสังคมส่วนใหญ่ก็ตาม

หลายคนเลือกใช้ชีวิตในแบบที่ทำให้คนรอบข้างยอมรับ เช่น เลือกอาชีพที่ได้เงินเดือนสูงแต่ไม่ได้ชอบเลยสักนิด แต่งงานกับคนที่ตัวเองไม่ได้รัก เพื่อให้พ่อแม่พอใจ เลือกคบคนหรือเลือกใช้ของที่ตัวเองไม่ได้ชอบแต่ทำตามสถานะทางสังคมที่โลกภายนอกกำหนดมาให้ เพื่อไม่ให้ดูเป็นคนแปลกๆ สุดท้ายแล้ว ชีวิตแบบนั้นก็ไม่ได้มีความสุข เพราะมัวแต่ทำตามความคาดหวังของคนอื่น กลายเป็นทาสของคนอื่น ตายไปก็ไม่ได้ทำอะไรเลยที่ตัวเองรู้สึกว่าเป็นสิ่งที่มีค่ามีความหมายต่อชีวิต ต่างจากคนที่เลือกทางเดินชีวิตของตัวเอง เลือกอาชีพที่ตัวเองอยากทำจริงๆ แม้ว่าจะขัดใจคนรอบข้าง หรือไม่ได้รับการชื่นชมจากสังคมส่วนใหญ่ (ซึ่งบ่อยครั้งสังคมส่วนใหญ่ก็ตัดสินอะไรแบบผิวเผิน) แต่ก็ได้ทำชีวิตทุกวันให้มีความสุขได้ด้วยการได้ทำในสิ่งที่ตัวเองเชื่อเองจริงๆ ทุกวันก็เป็นชีวิตที่คุ้มค่ามากกว่า

คนที่เป็นแนว Existentialist จะเป็นคนที่ใช้ชีวิตแบบมี Passion กับอะไรบางอย่าง ไม่ใช่คนที่ซังกะตาย หรือปล่อยเวลาให้ผ่านไปวันๆ มีเป้าหมาย มีจุดมุ่งหมาย มีคุณค่า (ซึ่ง Existentialist แต่ละคนอาจนิยามคุณค่าที่ไม่เหมือนกันเลยสักนิด) กล้าเสี่ยง กล้าไปให้ถึงขีดจำกัด รับผิดชอบชีวิตของตัวเอง ไม่โทษคนอื่น ไม่โทษสังคม ไม่เชื่ออะไรแบบหลับหูหลับตา และตั้งคำถามกับความเชื่อเก่าๆ อยู่เสมอ

 

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *